Coleg Llandrillo, Coleg Menai, Coleg Meirion-Dwyfor and Busnes@LlandrilloMenai logosColeg Llandrillo, Coleg Menai, Coleg Meirion-Dwyfor and Busnes@LlandrilloMenai logos

Pa rôl y mae colegau yn ei chwarae wrth gefnogi ffoaduriaid i integreiddio i gymdeithas?

Mae bron i flwyddyn wedi mynd heibio ers i fywydau dinasyddion Wcrain gael eu difrodi a’u heffeithio ym mhob ffordd y gellir ei dychmygu. Ers hynny, mae llawer o'r bobl hynny wedi'u dadleoli mewn gwledydd tramor - un o'r gwledydd hynny yw Cymru. Mae’n dda gen i ddweud bod Iwcraniaid – yn ogystal â ffoaduriaid o genhedloedd eraill – wedi’u croesawu i gymunedau Cymreig gyda breichiau agored. Am y rheswm yma yr wyf wedi dod i ysgrifennu’r darn hwn – gan fyfyrio ar rôl colegau o fewn cymunedau i gefnogi ffoaduriaid.

Mae'n debygol iawn mai coleg fydd mewnwelediad gwirioneddol cyntaf ffoadur i'r gymdeithas leol. Mae’n debygol mai dyma’r lle cyntaf y byddan nhw’n cael eu trwytho i fywyd ymhlith pobl leol – boed hynny ar y bws ar eu ffordd i’w campws lleol, yn y caffeteria amser cinio, neu’n cerdded ar hyd y coridorau i’w gwers. Mae gan golegau le arbennig o fewn eu cymunedau lleol, maent yn flaenllaw wrth weithio mewn partneriaeth â chyrff lleol eraill, ac yn hanfodol wrth hyrwyddo symudedd cymdeithasol a dyheadau trwy ddysgu - ar unrhyw oedran. Gweithio gyda, a chefnogi pobl y rhanbarth i ennill sgiliau a gwella eu dyfodol yw nod allweddol Grŵp Llandrillo Menai – a dyna’r rheswm y dylai gofal a chefnogaeth ffoaduriaid fod ar flaen ein gweithrediadau.

Yma yng Ngrŵp Llandrillo Menai, rydym ar hyn o bryd yn cefnogi dros 300 o ffoaduriaid o Wcrain a thua 150 o ffoaduriaid o Afghanistan a Syria, o bob oed a chefndir. Ein nod yw eu helpu i integreiddio i gymdeithas Gogledd Cymru, a’u cefnogi mewn cymaint o ffyrdd â phosibl.

Mae colegau, trwy gefnogaeth Llywodraeth Cymru, yn sicrhau bod pob ffoadur yn cael mynediad i addysg trwy warantu eu bod yn cael lle ar gwrs galwedigaethol, academaidd neu ESOL priodol - yn dibynnu ar eu hyfedredd Saesneg.

Yn ein colegau ym Mangor, Llandrillo-yn-Rhos a’r Rhyl, tanysgrifir i gyrsiau llawn amser ‘Saesneg ar gyfer Siaradwyr Ieithoedd Eraill’ (ESOL) yn llawn, tra bod cyrsiau ESOL rhan-amser hefyd yn profi niferoedd uchel o ymrestriadau. Mae tiwtoriaid SSIE wrthi'n addasu testunau gwersi i sicrhau nad yw materion sensitif yn cael eu trafod na'u haddysgu yn y dosbarth. Gan y gallai llawer o ffoaduriaid gael anawsterau wrth wneud eu ffordd i’r coleg, neu fyw’n wledig, gellir cael mynediad i wersi ar-lein trwy ‘Google Classroom’ a’r swyddogaeth fideo ‘Meet’, fel bod y dysgwyr hynny’n dal i allu cael mynediad i’r addysg. Rhoddir cyfle i ffoaduriaid ddysgu rhywfaint o Gymraeg hefyd, os ydynt yn dymuno gwneud hynny.

Fodd bynnag, gall colegau fynd y tu hwnt i gynnig gwasanaethau addysgol yn unig.

Efallai y bydd angen cymorth ar ffoaduriaid hefyd gyda gwasanaethau cyfieithu ar gyfer anghenion o ddydd i ddydd; boed hynny os oes angen help arnynt i agor cyfrif banc, cofrestru gyda’r feddygfa leol, neu archebu lle yn y feithrinfa leol i’w plant. Efallai y bydd angen cymorth hefyd o ran tai, cymorth ariannol a lles. Mae Colegau ac Awdurdodau Lleol yn gweithio law yn llaw i gynorthwyo newydd-ddyfodiaid i'r cymunedau lleol.

O fewn Grŵp Llandrillo Menai, mae pob ffoadur wedi’i enwebu’n Diwtor Personol, yn ogystal â Mentor o dîm Gwasanaethau Dysgwyr y Grŵp, a chynigir y sesiynau cofrestru wythnosol gydag ef. Gall y Mentoriaid hyn gynnig arweiniad ar elusennau lleol sy’n gallu darparu dillad a phethau ymolchi, a darparu cymorth drwy gofrestru am gymorth ariannol.

Mae cwnselwyr yn ein tîm Gwasanaethau Dysgwyr yn gallu eu cefnogi gyda’u lles, a gallant hefyd gael mynediad at gyngor a chymorth ariannol hefyd. Fel Grŵp, rydym yn cydnabod yr heriau ariannol sy’n wynebu’r myfyrwyr hyn ac felly rydym yn rhoi benthyg gliniaduron a donglau WiFi i ffoaduriaid, ac yn hepgor unrhyw gostau sy’n gysylltiedig â’r cwrs megis ffioedd arholiadau a gwerslyfrau sydd eu hangen ar gyfer eu cwrs.

Mae galluogi a grymuso lleisiau ein myfyrwyr presennol mor bwysig, a dyna pam y gwnaethom agor un o’n campysau dros nos yn ôl ym mis Mawrth 2022 – i ddarparu ar gyfer myfyrwyr Datblygu Gemau a gynhaliodd ffrwd fyw 24 awr ar Twitch. Roedd y myfyrwyr hynny’n awyddus i godi arian ar gyfer yr apeliadau brys yn yr Wcrain, ac wedi llwyddo i gronni dros £1,600 mewn rhoddion. Gallwch ddarganfod mwy am eu hymdrech codi arian wych yma. Cynhaliodd Grŵp Llandrillo Menai ddiwrnod codi arian yn ôl ym mis Mawrth 2022 hefyd, lle anogwyd myfyrwyr i wisgo glas a melyn mewn undod â'r Wcráin a'i phobl. Llwyddodd staff a myfyrwyr i gyfrannu at Apêl Ddyngarol Wcráin y Pwyllgor Argyfwng Trychinebau (DEC), ac yn y diwedd fe wnaethom godi cannoedd o bunnoedd.

Mae wedi rhoi ymdeimlad o falchder mawr i mi ein gweld fel Grŵp yn cyd-dynnu a chynnig ein llaw i gefnogi’r rhai sydd wedi ffoi o’u gwlad annwyl oherwydd rhyfel. Rydym wedi gofyn i Larysa Yushchenko, sy’n astudio gyda ni ar hyn o bryd, i rannu ei phrofiadau yng Ngrŵp Llandrillo Menai;

Cyrhaeddodd Larysa ym mis Ebrill 2022. Yn ystod ei chyfnod gyda ni, mae hi, ynghyd â Anastasiia a dau ffrind arall, wedi trefnu cyfres o gyngherddau i ddod â phobl Wcrain lleol ynghyd ac i ddathlu eu diwylliant, eu traddodiadau a'u hiaith. Dywedodd hi,

“Roedden ni eisiau trefnu’r cyngherddau i godi arian ar gyfer ein pobol sy’n dal yn yr Wcrain, sydd mewn angen dirfawr am fanciau pŵer, dillad cynnes a meddyginiaeth oherwydd prinder pŵer. Roedd ein darlithwyr yng Ngholeg Menai yn bresennol i’n cefnogi ac fe wnaethant hyd yn oed ein helpu gyda’r testun ar bosteri i hyrwyddo’r digwyddiadau, a gwnaethant ein helpu i sicrhau eu bod yn gallu ynganu popeth. Mae’r coleg mor gefnogol i ni. Mae fy nhiwtoriaid yn wych. Mae Roz yn berson hyfryd, yn garedig iawn, yn galon agored, ac yn athrawes dda iawn"

Mae'r dystiolaeth hyn yn dod â mi yn ôl at fy nghwestiwn gwreiddiol -

Pa rôl y mae colegau yn ei chwarae wrth gefnogi ffoaduriaid i integreiddio i gymdeithas?

Rwy’n meddwl ei bod yn glir ar hyn o bryd pa mor hanfodol yw hi mewn gwirionedd bod colegau’n harneisio’r ystod eang o gymorth ac adnoddau sydd ganddynt er mwyn cefnogi ffoaduriaid i wneud i le deimlo’n ddiogel, yn groesawgar ac ychydig yn debycach i gartref. Mae llwyddiant y digwyddiadau a drefnwyd gan Larysa ac Anastassia yn dyst i’r ffaith ein bod fel sefydliadau addysg bellach nid yn unig yn cefnogi’r unigolion yn academaidd ond hefyd yn eu helpu i integreiddio i’n cymunedau, ac edrychaf ymlaen at fynychu un o’r cyngherddau yn fuan.

Aled Jones-Griffith

Pennaeth Coleg Menai a Choleg Meirion-Dwyfor,

Pennaeth Addysg Oedolion a Chymunedol